Τι δεν πρέπει να τρώμε όταν παίρνουμε αντιπηκτικά

Η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή, καθώς ορισμένες τροφές μπορεί να επηρεάσουν τόσο την ασφάλεια όσο και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Πίνακας Περιεχομένων

1. Τι είναι τα αντιπηκτικά
2. Ποιές τροφές απαγορεύονται με τα αντιπηκτικά
3. Άλλες τροφές που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα αντιπηκτικά
4. Συμπέρασμα

Τι είναι τα αντιπηκτικά

Τα αντιπηκτικά είναι φάρμακα που εμποδίζουν το αίμα από το να πήζει εύκολα, δηλαδή αποτρέπουν τον σχηματισμό θρόμβων (πήγματα αίματος). Δεν διαλύουν υπάρχοντες θρόμβους, αλλά σταματούν την αύξησή τους και προλαμβάνουν τη δημιουργία νέων. Χορηγούνται σε καταστάσεις όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θρόμβωσης, δηλαδή όταν το αίμα σχηματίζει πήγματα που μπορούν να μπλοκάρουν τα αγγεία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

Εγκεφαλικό επεισόδιο (ειδικά σε άτομα με κολπική μαρμαρυγή)
Έμφραγμα μυοκαρδίου
Βαθιά φλεβική θρόμβωση (DVT)
Πνευμονική εμβολή

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες:

Κλασικά αντιπηκτικά, όπως η βαρφαρίνη
Νεότερα αντιπηκτικά (DOACs), όπως η ριβαροξαμπάνη ή η απιξαμπάνη

Ποιές τροφές απαγορεύονται με τα αντιπηκτικά

Η βιταμίνη Κ εμπλέκεται στη διαδικασία πήξης του αίματος καθώς, αποτελεί βασικό παράγοντα για τη σύνθεση των παραγόντων πήξης II, VII, IX και X στο ήπαρ. Τα αντιπηκτικά, όπως η βαρφαρίνη, δρουν αναστέλλοντας τη δράση της βιταμίνης Κ. Η υπερβολική ή ασταθής πρόσληψη τροφών πλούσιων σε βιταμίνη Κ μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα των αντιπηκτικών. Λαχανικά πλούσια σε βιταμίνη Κ που θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο:

- Σπανάκι

- Μπρόκολο

- Λάχανο

- Μαρούλι (ιδιαίτερα ρόκα και σγουρό)

- Λαχανάκια Βρυξελλών

- Πράσινα βότανα όπως μαϊντανός και βασιλικός

Οι τροφές αυτές είναι πλούσιες σε βιταμίνη Κ, η οποία αντιστρέφει τη δράση της βαρφαρίνης, ενός αντιπηκτικού που βασίζεται στην αναστολή της βιταμίνης Κ για να προλάβει τους θρόμβους. Αν καταναλωθούν απότομα σε μεγάλη ποσότητα, μπορεί να μειωθεί η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και να αυξηθεί ο κίνδυνος θρόμβωσης. Αν μειωθούν ξαφνικά, μπορεί να ενισχυθεί υπερβολικά η δράση του φαρμάκου και να αυξηθεί ο κίνδυνος αιμορραγίας.

Ωμέγα 3 λιπαρά οξέα

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα δεν απαγορεύονται, αλλά πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή όταν κάποιος παίρνει αντιπηκτικά φάρμακα (π.χ. βαρφαρίνη, κλοπιδογρέλη ή νέας γενιάς αντιπηκτικά). Τα ωμέγα-3 (EPA & DHA) έχουν ήπια αντιπηκτική δράση, δηλαδή "αραιώνουν" το αίμα. Αν ληφθούν σε υψηλές δόσεις μαζί με αντιπηκτικά, μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος για αιμορραγίες. Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 που καλό είναι να περιορίζονται:

Λιπαρά ψάρια (σε υπερβολική ποσότητα) π.χ. σολομός, σκουμπρί, σαρδέλες, ρέγγα, τόνος
Λιναρόσπορος και λάδι λιναριού
Σπόροι chia
Καρύδια (ειδικά αν καταναλώνονται καθημερινά σε μεγάλες ποσότητες)
Συμπληρώματα ιχθυελαίου ή ωμέγα-3 κάψουλες, εκτός αν τα συστήσει γιατρός.

Χρήσιμες Συμβουλές για όσους λαμβάνουν αντιπηκτικά

✔
Διατηρούμε σταθερή την κατανάλωση βιταμίνης Κ από μέρα σε μέρα.
✔
Ενημερώνουμε πάντα τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό μας για αλλαγές στη διατροφή.
✔
Αποφεύγουμε απότομα “διαιτητικά άλματα” (π.χ. αποτοξίνωση με πολλά πράσινα λαχανικά).
✔
Δεν ξεκινάμε συμπληρώματα χωρίς ιατρική συμβουλή.

Άλλες τροφές που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα αντιπηκτικά

Εκτός από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, και άλλες τροφές ή ροφήματα μπορούν να επηρεάσουν τη δράση των αντιπηκτικών:

- Ο χυμός γκρέιπφρουτ μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα των NOACs μέσω αναστολής του ενζύμου CYP3A4. Περιέχει ουσίες που αναστέλλουν το ένζυμο CYP3A4, το οποίο μεταβολίζει ορισμένα αντιπηκτικά (κυρίως τα νεότερα, NOACs). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα και αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας.

- Το πράσινο τσάι περιέχει βιταμίνη Κ και μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της βαρφαρίνης. Περιέχει βιταμίνη Κ, η οποία «αντιστρέφει» τη δράση της βαρφαρίνης. Αν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και να αυξηθεί ο κίνδυνος θρόμβωσης.

- Η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει την αντιπηκτική δράση και να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας. Το αλκοόλ επηρεάζει τη λειτουργία του ήπατος και τον μεταβολισμό των αντιπηκτικών. Σε υπερβολική ποσότητα μπορεί να ενισχύσει την αντιπηκτική δράση, αυξάνοντας τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Συμπέρασμα

Η καλή συνεργασία με τον γιατρό και τον φαρμακοποιό μας και η προσεκτική και σταθερή διατροφή, είναι το κλειδί για την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση των αντιπηκτικών φαρμάκων.

Πηγές

- National Institutes of Health (NIH) – Office of Dietary Supplements. Vitamin K Fact Sheet.
- Mayo Clinic – Warfarin diet: What foods should I avoid?
- Drugs.com – Warfarin food interactions.
- MedlinePlus – Anticoagulants.
- American Heart Association – Anticoagulant Therapy: Tips and Precautions.

Συχνές Ερωτήσεις για τις Τροφές κατά τη Λήψη Αντιπηκτικών

Τι τρόφιμα πρέπει να αποφεύγω με τα αντιπηκτικά (όπως η βαρφαρίνη);

Αποφεύγουμε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη K (π.χ. σπανάκι, kale, λάχανο, μπρόκολο, πράσινα φυλλώδη) καθώς μπορούν να μειώσουν τη δράση των αντιπηκτικών, καθιστώντας τα λιγότερο αποτελεσματικά. Διατηρούμε σταθερή πρόσληψη βιταμίνης K καθημερινά.

Πρέπει να αποφεύγω χυμούς cranberry ή grapefruit;

Ναι. Αυτά τα ροφήματα μπορούν να ενισχύσουν την επίδραση της βαρφαρίνης αυξάνοντας τον κίνδυνο αιμορραγίας. Συγκεκριμένα, ο χυμός cranberry και grapefruit πρέπει να αποφεύγονται.

Μπορώ να καταναλώνω αλκοόλ ενώ παίρνω αντιπηκτικά;

Το υπερβολικό ή συχνό αλκοόλ μπορεί να μεταβάλλει τον μεταβολισμό της βαρφαρίνης και να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας. Συνιστάται μέτρια κατανάλωση (έως 1‑2 ποτά/ημέρα ανάλογα με τις οδηγίες ιατρού) ή αποχή.

Υπάρχουν βότανα, μπαχαρικά ή συμπληρώματα που πρέπει να αποφεύγω;

Βότανα/συμπληρώματα όπως σκόρδο, τζίντζερ, κουρκουμά, ginkgo biloba, ginseng, fish oil και παρόμοια, μπορεί να ενισχύσουν την αντιπηκτική δράση και να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Πρέπει να μειώσω άλλα τρόφιμα;

Ορισμένα λαχανικά, όπως κρεμμύδια, πιπεριές, καρότα, αγγούρια, μαρούλι iceberg, πατάτες, καλαμπόκι έχουν χαμηλή βιταμίνη K και είναι ασφαλή. Σημασία έχει η συνέπεια, όχι η αφαίρεση.