Πώς να μην μας τσιμπάνε τα κουνούπια

Η επιλογή του σωστού αντικουνουπικού εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, όπως το ποιος θα το χρησιμοποιήσει, σε τι συνθήκες θα βρεθεί και πόσο ισχυρή προστασία χρειάζεται. 

Αν πρόκειται για βρέφη ή πολύ μικρά παιδιά, η χρήση χημικών όπως το DEET δεν ενδείκνυται. Αντίθετα, προτείνονται πιο ήπια προϊόντα, συνήθως φυτικής προέλευσης, όπως αυτά που περιέχουν citronella, λεβάντα ή ευκάλυπτο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, υπάρχουν επίσης αυτοκόλλητα ή βραχιολάκια με φυσικά έλαια που προσφέρουν περιορισμένη αλλά ασφαλή προστασία, ιδιαίτερα για ήπιες συνθήκες, όπως μια βόλτα το απόγευμα.

Για ενήλικες, υπάρχει η δυνατότητα χρήσης πιο δραστικών συστατικών. Το DEET θεωρείται από τα πιο αποτελεσματικά, ειδικά σε ποσοστά 20%-50% όταν πρόκειται για περιοχές με έντονη παρουσία κουνουπιών ή ταξίδια σε τροπικά μέρη, όπου υπάρχει και κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών. Υπάρχουν εναλλακτικές όπως το IR3535 ή το Picaridin (γνωστό και ως Icaridin), που προσφέρουν καλή προστασία με πιο ευχάριστη υφή και χωρίς την έντονη οσμή του DEET. Κυκλοφορούν συνήθως σε μορφή σπρέι, λοσιόν ή roll-on, για εύκολη εφαρμογή στο σώμα.

Αν βρισκόμαστε σε εσωτερικό χώρο, χρησιμοποιούμε συσκευές με υγρό που συνδέονται στην πρίζα ή αντικουνουπικά κεριά που δρουν στο χώρο και όχι απευθείας στο δέρμα. Αν όμως πρόκειται να περάσουμε ώρα έξω, ιδίως σε περιοχές με πολύ υγρασία ή κοντά σε στάσιμα νερά, ένα ισχυρό σπρέι σώματος είναι απαραίτητο. Σε τέτοιες συνθήκες, συστήνεται και η εφαρμογή σε ρούχα, αφού πολλά κουνούπια τσιμπούν ακόμα και μέσα από υφάσματα.

Όταν διαλέγουμε αντικουνουπικό, καλό είναι να προσέχουμε τη διάρκεια δράσης που αναγράφεται στη συσκευασία. Τα πιο ήπια, φυσικά προϊόντα προσφέρουν προστασία για 2-4 ώρες, ενώ τα χημικά μπορεί να φτάσουν και τις 8-12 ώρες. Αν έχουμε ευαίσθητο δέρμα ή αλλεργίες, προτιμούμε υποαλλεργικές συνθέσεις και κάνουμε πάντα ένα μικρό τεστ πριν την πλήρη εφαρμογή. Σε κάθε περίπτωση, το αντικουνουπικό πρέπει να εφαρμόζεται σε καθαρό, στεγνό δέρμα, ποτέ σε ανοιχτές πληγές ή ερεθισμένες περιοχές και με προσοχή στο πρόσωπο, καλύτερα να ψεκάζουμε πρώτα στα χέρια και μετά να απλώνουμε απαλά.

Αν αναζητούμε πιο φυσικές λύσεις, η citronella, η λεβάντα, ο βασιλικός και το γεράνι θεωρούνται σχετικά αποτελεσματικά φυτικά αποτρεπτικά. Αν και δεν έχουν τόσο μεγάλη διάρκεια όσο τα χημικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα ακόμα και πολλές φορές την ημέρα.

Το DEET (N,N-Diethyl-meta-toluamide) είναι το πιο κλασικό και καλά μελετημένο δραστικό συστατικό. Δεν σκοτώνει τα κουνούπια, αλλά τα μπερδεύει και τα αποτρέπει από το να εντοπίσουν το άτομο, επηρεάζοντας τους οσφρητικούς τους υποδοχείς. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε DEET, τόσο μεγαλύτερη η διάρκεια προστασίας (συνήθως έως και 10 ώρες). Ωστόσο, σε πολύ ευαίσθητα δέρματα ή σε μικρά παιδιά, μπορεί να προκαλέσει ήπιο ερεθισμό, γι’ αυτό και συνιστάται με μέτρο.

Το Picaridin ή Icaridin είναι μια πιο σύγχρονη εναλλακτική, που προσφέρει παρόμοια αποτελεσματικότητα με το DEET, αλλά χωρίς τη λιπαρή αίσθηση και τη χαρακτηριστική μυρωδιά. Δρα επίσης ως απωθητικό, επηρεάζοντας τους αισθητήρες του εντόμου που εντοπίζουν το διοξείδιο του άνθρακα και τις οσμές του ανθρώπινου σώματος.

Το IR3535 είναι ένα ήπιο συστατικό με καλή ανοχή από το δέρμα, κατάλληλο ακόμα και για παιδιά ή ευαίσθητες επιδερμίδες. Προσφέρει προστασία από κουνούπια και άλλα έντομα, αλλά η διάρκειά του είναι πιο περιορισμένη (συνήθως 4-6 ώρες).

Σε πιο φυσικές επιλογές, βρίσκουμε το έλαιο citronella, το οποίο δρα αποτρεπτικά χάρη στο έντονο άρωμά του, το οποίο καλύπτει ή "θολώνει" τα σήματα που χρησιμοποιούν τα κουνούπια για να βρουν τον ξενιστή τους. Παρόμοια λειτουργούν και άλλα αιθέρια έλαια όπως λεβάντα, γεράνι, μέντα, βασιλικός ή ευκάλυπτος, τα οποία δημιουργούν ένα δυσάρεστο για τα κουνούπια περιβάλλον, μειώνοντας τις πιθανότητες τσιμπήματος. Ωστόσο, τα φυσικά αυτά συστατικά χρειάζονται συχνότερη επαναφορά, γιατί η δράση τους διαρκεί λιγότερο (περίπου 2-3 ώρες).

Η επιλογή του συστατικού εξαρτάται και από το περιβάλλον: σε περιοχές με έντονο φορτίο εντόμων ή παρουσία νοσημάτων (όπως ελονοσία), τα συστατικά με αποδεδειγμένη, μακράς διάρκειας δράση, όπως το DEET ή το Picaridin, είναι πιο αξιόπιστα.