«Φάε καρότα για να βλέπεις καλύτερα». Όλοι θυμόμαστε τους γονείς μας, να μας λένε συχνά αυτή τη φράση. Αντικατοπτρίζει άραγε την πραγματικότητα ή απλώς ήθελαν να μας πείσουν να καταναλώσουμε αυτό το λαχανικό; Η αλήθεια είναι πως τα καρότα είναι μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών και η πιο πλούσια φυτική πηγή Β-καροτίνης. Πώς συμβάλλει όμως αυτή η βιταμίνη την όραση; Στο άρθρο αυτό θα δούμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την πολύτιμη αυτή βιταμίνη αλλά και ορισμένους μύθους και αλήθειες για τα καρότα που συχνά μας μπερδεύουν.
Τι είναι η Β-Καροτίνη;
Η β-καροτίνη είναι μια φυσική χρωστική ουσία που βρίσκεται σε πλήθος φρούτων και λαχανικών, προσδίδοντάς τους τα έντονα κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα χρώματά τους. Είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που σημαίνει ότι μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων από βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθείς ενώσεις που μπορούν να συσσωρευτούν στον οργανισμό μας και να συμβάλλουν σε διάφορες ασθένειες. Η β-καροτίνη είναι επίσης μια προβιταμίνη Α, που σημαίνει ότι μπορεί να μετατραπεί σε βιταμίνη Α στο σώμα μας. Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για την υγεία των ματιών, του ανοσοποιητικού συστήματος και του δέρματος.
*Heals info: Η ονομασία β-καροτίνη προέρχεται από τη λατινική λέξη για το καρότο (carota), καθώς αυτή η ένωση προέρχεται αρχικά από τις ρίζες καρότου.
Πηγές Β-Καροτενίου
Σημαντικές πηγές β-καροτενίου στη διατροφή μας αποτελούν:
- Λαχανικά: Καρότα, γλυκοπατάτες, κολοκυθάκια, μπρόκολο, σπανάκι, μαρούλι, ντομάτες, πιπεριές
- Φρούτα: Βερίκοκα, μάνγκο, πεπόνι, νεκταρίνια, παπάγια, γκρέιπφρουτ
- Άλλες: Κρόκος, βασιλικός, μαϊντανός, μοσχοκάρυδο.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως η βιοδιαθεσιμότητα της β-καροτίνης, δηλαδή η ικανότητα του οργανισμού να την απορροφήσει και να την αξιοποιήσει, επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Η κατανάλωσή της μαζί με λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο ή οι ξηροί καρποί, ενισχύει την απορρόφησή της.
Εξαιρετική λύση, ειδικά για όσους δεν μπορούν να την εντάξουν μέσω της τροφής, είναι λήψη συμπληρωμάτων διατροφής όπου σε συνδυασμο με άλλες βιταμίνες, μέταλλα και αντιοξειδωτικά συντελούν στην διατήρηση της υγείας του κυκλοφορικού και της ελαστικότητας των αγγείων και κατ επέκταση συμβάλλουν στην υγεία της όρασης μας.
Ποιες είναι οι ιδιότητες της β-καροτίνης;
- Αντιοξειδωτική δράση: Η β-καροτίνη είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, ικανό να εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες, που ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση και διάφορες ασθένειες.
- Προστασία του δέρματος: Η β-καροτίνη συμβάλλει στην προστασία του δέρματος από τις βλαβερές ακτίνες UV του ήλιου, μειώνοντας τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος και καρκίνου του δέρματος.
- Ενίσχυση της υγείας των πνευμόνων: Προστασία από λοιμώξεις του αναπνευστικού, μείωση εμφάνισης χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων.
- Υγεία των ματιών: Η β-καροτίνη μετατρέπεται στον οργανισμό σε βιταμίνη Α, η οποία είναι απαραίτητη για την υγεία των ματιών.
- Ενίσχυση της γνωστικής λειτουργίας: Προστασία εγκεφαλικών κυττάρων από βλάβες, βελτίωση μνήμης και μάθησης.
- Μείωση κινδύνου καρκίνου: Έρευνες έχουν συσχετίσει την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε β-καροτίνη με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα και του μαστού.
- Ενίσχυση του ανοσοποιητικού: Η β-καροτίνη ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών.
- Προστασία της καρδιάς: Η β-καροτίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, μειώνοντας την LDL (κακή) χοληστερόλη και την αρτηριακή πίεση.
Απομυθοποιώντας τη σκευωρία των καρότων!
Μύθος 1: Τα καρότα βελτιώνουν την όραση, ειδικά τη νυχτερινή!
Αλήθεια: Αυτός ο μύθος προέκυψε εν μέρει κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Βρετανοί χρησιμοποιούσαν ραντάρ για να εντοπίσουν γερμανικά αεροσκάφη. Για να αποκρύψουν αυτή την τεχνολογική πρόοδο, προώθησαν την ιδέα ότι οι πιλότοι τους έτρωγαν πολλά καρότα και γι' αυτό μπορούσαν να βλέπουν καλά τη νύχτα. Η αλήθεια είναι όπως είπαμε και παραπάνω πως τα καρότα είναι πλούσια σε βήτα-καροτίνη, που το σώμα μετατρέπει σε βιταμίνη Α. Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την όραση, αλλά και για το ανοσοποιητικό σύστημα και την υγεία του δέρματος.
Μύθος 2: Όλα τα καρότα είναι πορτοκαλί.
Αλήθεια: Εκτός από τα κλασικά πορτοκαλί καρότα, υπάρχουν και ποικιλίες σε μωβ, κίτρινο, κόκκινο και λευκό χρώμα. Κάθε χρώμα προσφέρει διαφορετικά θρεπτικά συστατικά και οφέλη για την υγεία.
Μύθος 3: Η κατανάλωση πολλών καρότων μπορεί να κάνει το δέρμα μας πορτοκαλί.
Αλήθεια: Μόνο η υπερκατανάλωση καρότων (περισσότερα από 10 καρότα την ημέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα) μπορεί να οδηγήσει σε καροτιναιμία, μια ακίνδυνη κατάσταση όπου το δέρμα αποκτά μια κίτρινη-πορτοκαλί απόχρωση. Αυτή η απόχρωση εξαφανίζεται με τη μείωση της κατανάλωσης καρότων.
Μύθος 4: Τα μαγειρεμένα καρότα είναι πιο θρεπτικά από τα ωμά.
Αλήθεια: Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως το β-καροτένιο, γίνονται πιο εύκολα απορροφήσιμα από τον οργανισμό όταν τα καρότα μαγειρεύονται. Από την άλλη πλευρά, άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως η βιταμίνη C, μπορεί να χαθούν με το μαγείρεμα. Συνεπώς, η ιδανική λύση είναι να καταναλώνουμε καρότα τόσο ωμά όσο και μαγειρεμένα για να επωφεληθούμε από το πλήθος των θρεπτικών τους συστατικών.
Συμπέρασμα
Η β-καροτίνη είναι ένα πολύτιμο θρεπτικό συστατικό με πλήθος οφελών για την υγεία. Τόσο η ενσωμάτωση τροφίμων πλούσιων σε β-καροτίνη σε μια ισορροπημένη διατροφή, όσο και η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής προσφέρουν σημαντικά οφέλη για την πρόληψη ασθενειών και την προαγωγή της συνολικής ευεξίας.
