Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού: Πώς φροντίζουμε το δέρμα μας

Ο καρκίνος του μαστού είναι η ασθένεια κατά την οποία τα κύτταρα του μαστού αρχίζουν να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, σχηματίζοντας όγκους. Οι όγκοι μπορούν να είναι καλοήθεις (μη καρκινικοί) ή κακοήθεις (καρκινικοί). O καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη μορφή καρκίνου και τη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες σε παγκόσμια κλίμακα. Στην Ελλάδα υπολογίζουμε ότι 1 στις 10 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο στο μαστό κατά τη διάρκεια της ζωής της, ενώ φαίνεται πως στο εγγύς μέλλον και με το ρυθμό εξέλιξης της νόσου, θα νοσεί μια στις οκτώ γυναίκες.

Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν και δεν είναι πάντα εμφανή στις αρχικές φάσεις. Μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Νέο εξόγκωμα ή πάχυνση στο στήθος ή την μασχάλη
• Αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα ή την υφή του μαστού
• Ερυθρότητα ή φλεγμονή στο δέρμα του μαστού
• Έλκος ή απολέπιση του δέρματος του μαστού
• Εύθραυστο δέρμα του μαστού ή της θηλής
• Εύκολη αιμορραγία από τη θηλή
• Υγρό που εκκρίνεται από τη θηλή
• Πόνος στο στήθος

Το σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπιση της νόσου είναι η έγκαιρη διάγνωση. Η εξέταση στο σπίτι, δηλαδή η ψηλάφηση, και σε δεύτερη φάση ο υπέρηχος μαστού και η μαστογραφία είναι τα όπλα που διαθέτουμε για να προλάβουμε τη νόσο σε αρχική φάση και να αυξήσουμε τις πιθανότητες για πλήρη ίαση του καρκίνου.

Ακτινοθεραπεία:

Ακτινοθεραπεία είναι η ακτινοβόληση ενός σαφώς καθορισμένου όγκου με την κατάλληλη δόση ακτινοβολίας. Στόχος είναι να προστατεύονται οι παρακείμενοι του όγκου ιστοί, με ταυτόχρονη επίτευξη του βέλτιστου θεραπευτικού αποτελέσματος. Χρησιμοποιούνται δύο είδη ακτινοβολίας. Η ακτινοβολία Χ υψηλής ενέργειας και η σωματιδιακή ακτινοβολία (ηλεκτρόνια και πρωτόνια) και στόχο έχει την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων με την ελάχιστη δυνατή βλάβη των γειτονικών υγιών ιστών. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες αντίθετα με τη χημειοθεραπεία περιορίζονται στην περιοχή που ακτινοβολείται. 

Χημειοθεραπεία:

Χημειοθεραπεία είναι η αντιμετώπιση του καρκίνου με εξειδικευμένα φάρμακα που στοχεύουν στην εξουδετέρωση των κυττάρων ενός κακοήθους όγκου, αλλά και των μεταστάσεών του. Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα καταστρέφουν τα κύτταρα που πολλαπλασιάζονται γρήγορα, είτε αυτά είναι καρκινικά, είτε φυσιολογικά, για αυτό παρουσιάζουν και πολλές παρενέργειες. Ενώ αποτελεί ένα ισχυρό όπλο κατά του καρκίνου, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από παρενέργειες, πολλές εκ των οποίων επηρεάζουν το δέρμα και τα παράγωγά του, μαλλιά και νύχια. Στο δέρμα οι κυριότερες επιπτώσεις είναι:

• Μπορούμε να ακολουθούμε μια ρουτίνα περιποίησης με προϊόντα για τον καθαρισμό του δέρματος που σέβονται το δερματικό φραγμό και το pH της επιδερμίδας. Αποφεύγουμε την τριβή με πετσέτες και σφουγγάρια. Επιλέγουμε ήπια, ενυδατικά προϊόντα καθαρισμού που δεν διαταράσσουν το φυσικό φραγμό του δέρματος. Τα προϊόντα καθαρισμού, ιδανικά για δέρματα που έχουν υποστεί θεραπεία ή είναι ευαίσθητα, συνήθως περιέχουν συγκεκριμένα συστατικά που καθαρίζουν απαλά χωρίς να ερεθίζουν. Προϊόντα καθαρισμού ειδικά σχεδιασμένα για ευαίσθητα δέρματα περιέχουν συχνά αμινοξέα, βεταΐνη, πανθενόλη, αλόη βέρα, γλυκερίνη και κεραμίδια. 

• Σε επόμενο στάδιο, εφαρμόζουμε ενυδάτωση του δέρματος με ένα πλούσιο ενυδατικό βάλσαμο που καταπραΰνει, θρέφει και προστατεύει το ξηρό δέρμα, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση της λειτουργίας του δερματικού φραγμού. Συνδυάζουμε με μια αναπλαστική κρέμα για αντιμετώπιση του καύσου και της ερυθρότητας και για αποκατάσταση του δερματικού φραγμού. Η ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της ξηροδερμίας και του ερεθισμού που προκαλείται από τη θεραπεία. Η νιασιναμίδη που περιέχεται στα προϊόντα είναι ένα ενεργό συστατικό που καταπραΰνει την αίσθηση κνησμού και συμβάλλει στην αναπλήρωση των λιπιδίων του δέρματος. Το βούτυρο καριτέ αποτελεί βασικό συστατικό των συνθέσεων. Εμπεριέχοντας λιπίδια παρόμοια με εκείνα του δέρματος, έχει την ικανότητα να αποκαθιστά το υδρολιπιδικό φιλμ του δέρματος.

• Επιλέγουμε προϊόντα μακιγιάζ, ώστε να καλύψουμε ατέλειες της επιδερμίδας και να νιώσουμε καλύτερα με την όψη του δέρματός μας. Το κατάλληλο μακιγιάζ μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των ατελειών του δέρματος και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησής μας. Επιλέγουμε προϊόντα που είναι ειδικά σχεδιασμένα για το ευαίσθητο δέρμα και δεν ξεχνάμε να τα αφαιρούμε σχολαστικά πριν τον ύπνο. Επιλέγουμε προϊόντα ειδικά για ευαίσθητο δέρμα και να είναι υποαλλεργικά, ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο ερεθισμού. Προτιμούμε προϊόντα χωρίς άρωμα ή με πολύ ήπια αρώματα. Το αλκοόλ μπορεί να αποξηράνει το δέρμα. Προϊόντα με φυσικά συστατικά, όπως αλόη βέρα, χαμομήλι ή βιταμίνη Ε, καταπραΰνουν και να ενυδατώνουν το δέρμα. Το δέρμα που υποβάλλεται σε θεραπεία είναι πιο ευαίσθητο στην ηλιακή ακτινοβολία. Ένα μακιγιάζ με SPF θα προστατεύσει το δέρμα μας από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου.

Η πρόληψη του καρκίνου του μαστού είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας. Ακολουθούν μερικά από τα βασικά προληπτικά μέτρα:

Τακτικός Έλεγχος

• Μαστογραφία: Οι γυναίκες άνω των 40 ετών συνιστάται να κάνουν μαστογραφία τουλάχιστον κάθε 1-2 χρόνια, ενώ όσες έχουν αυξημένο κίνδυνο μπορεί να χρειάζονται πιο συχνό έλεγχο ή εναλλακτικές απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαγνητική μαστογραφία.
• Κλινική Εξέταση: Ετήσια κλινική εξέταση από γιατρό ή επαγγελματία υγείας, ιδίως μετά την ηλικία των 20 ετών.
• Αυτοεξέταση: Η αυτοεξέταση του μαστού σε μηνιαία βάση μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση πιθανών αλλαγών ή οζιδίων.

Υγιεινός Τρόπος Ζωής

• Διατροφή: Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά όπως φυτικές ίνες, φρούτα και λαχανικά και χαμηλή σε λιπαρά, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Επίσης, είναι σημαντικό να περιορίζεται η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένων τροφίμων.
• Σωματική Άσκηση: Η τακτική άσκηση, τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα, συμβάλλει στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, που έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
• Αποφυγή Καπνίσματος και Μείωση Κατανάλωσης Αλκοόλ: Το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου. Η μείωση ή διακοπή αυτών των συνηθειών μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη.

Έλεγχος Ορμονικών Θεραπειών

Η παρατεταμένη χρήση ορμονικών θεραπειών, όπως η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης κατά την εμμηνόπαυση, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Η χρήση αυτών των θεραπειών θα πρέπει να γίνεται υπό την επίβλεψη γιατρού και για τον μικρότερο δυνατό χρόνο.

Γενετικός Έλεγχος και Οικογενειακό Ιστορικό

Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών ενδέχεται να έχουν αυξημένο κίνδυνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να ενδείκνυται ο γενετικός έλεγχος (π.χ. για τις μεταλλάξεις BRCA1 και BRCA2) και οι πιο συχνοί έλεγχοι.

Η πρόληψη και η ενημέρωση μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση των ποσοστών εμφάνισης του καρκίνου του μαστού, καθώς και στην έγκαιρη διάγνωση και επιτυχή αντιμετώπιση της νόσου.