Σίδηρος: Το κλειδί για την καταπολέμηση της αναιμίας

Ο σίδηρος είναι το μυστικό συστατικό που χρειάζεται ο οργανισμός μας για να νιώσουμε ξανά γεμάτοι ενέργεια. Ανακαλύπτουμε πώς η έλλειψη σιδήρου επηρεάζει την υγεία μας και ποιες τροφές θα μας βοηθήσουν να αυξήσουμε τα επίπεδά του. Μαθαίνουμε τα πάντα για την αναιμία, τα συμπτώματά της και τις πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

Τι είναι η αναιμία;

Η αναιμία είναι μια παθολογική κατάσταση που επηρεάζει περίπου το 1/3 του πληθυσμού. Στην αναιμία ο οργανισμός παρουσιάζει μειωμένα επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων ή αιμοσφαιρίνης (Ηb), της πρωτεΐνης που αυτά μεταφέρουν. Ουσιαστικά η αιμοσφαιρίνη είναι υπεύθυνη για την μεταφορά οξυγόνου (μέσω εισπνοής) και για την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα (μέσω εκπνοής) στους πνεύμονες.

Η αιμοσφαιρίνη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και έχει ως κύριο ρόλο τη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες σε όλα τα κύτταρα του σώματος και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα. Ο σίδηρος αποτελεί το κεντρικό άτομο στην αιμοσφαιρίνη και είναι αυτός που δεσμεύει το οξυγόνο, καθιστώντας δυνατή τη μεταφορά του. Όταν η αιμοσφαιρίνη ή τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι ανεπαρκή, το σώμα δυσκολεύεται να τροφοδοτήσει τα διάφορα όργανα με το οξυγόνο που χρειάζεται για βασικές λειτουργίες.

Συμπτώματα

• Κόπωση
  
• Ζάλη
  
• Δύσπνοια
  
• Αλλαγή στην γεύση
  
• Αίσθημα λιποθυμίας
  
• Μυϊκή αδυναμία
  
• Ταχυκαρδία
  
• Σκοτεινά (σκούρα) κόπρανα
  
• Ωχρό (κίτρινο) δέρμα
  
• Τριχόπτωση
  
• Εύθραυστα νύχια
  
• Κρύα πόδια
  
• Αλλοτριοφαγία, δηλαδή λιγούρα για μη διατροφικά αντικείμενα όπως πηλό, παγάκια, μολύβια ή συνδετήρες
• Ανορεξία

Τύποι αναιμίας

Οι αιτίες της αναιμίας ποικίλουν και συνήθως σχετίζονται με διαφορετικούς τύπους της παθολογικής κατάστασης. Οι πιο κοινοί τύποι αναιμίας είναι:

Διάγνωση

Η αναιμία αναγνωρίζεται μέσω διαφόρων εργαστηριακών εξετάσεων που μετρούν τη μάζα των κυκλοφορούντων ερυθρών αιμοσφαιρίων και τις ιδιότητές τους. Οι κύριοι δείκτες που αξιολογούνται είναι οι εξής:

1) Αιματοκρίτης (Hematocrit)

Ο αιματοκρίτης αναφέρεται στο ποσοστό του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε σχέση με τον συνολικό όγκο του αίματος.

Φυσιολογικές Τιμές:

• Άνδρες: 40-54%
  
• Γυναίκες: 37-47%
  
  

2) Μέσος Όγκος Ερυθρών (MCV - Mean Corpuscular Volume)

Ο MCV εκφράζει τον μέσο όγκο των ερυθρών αιμοσφαιρίων και βοηθά στην αξιολόγηση του μεγέθους τους.

Φυσιολογικές Τιμές: 80-95 φέμτολίτρα (fl)

3) Μέση Περιεκτικότητα σε Αιμοσφαιρίνη (MCH - Mean Corpuscular Hemoglobin)

Ο MCH δείχνει τη μέση ποσότητα αιμοσφαιρίνης που περιέχεται σε κάθε ερυθρό αιμοσφαίριο.

Φυσιολογικές Τιμές: 27-37 pg

4) Μέση Πυκνότητα σε Αιμοσφαιρίνη (MCHC - Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)

Ο MCHC αναφέρεται στην πυκνότητα της αιμοσφαιρίνης στα ερυθρά αιμοσφαίρια και δείχνει τη συγκέντρωσή της.

Φυσιολογικές Τιμές: 30-35 γραμμάρια ανά δεκαλίτρο (g/dL)

Τι είναι ο σίδηρος και πώς σχετίζεται με την αναιμία  

Κύριες πηγές σιδήρου

Η πρόσληψη σιδήρου μέσω της τροφής σε καταστάσεις αναιμίας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο:

Δεν ξεχνάμε την Βιταμίνη C!

H βιταμίνη C αποτελεί το «κλειδί» συστατικό που βοηθάει στην απορρόφηση του σιδήρου. Επιδιώκουμε τον συνδυασμό τροφών πλούσιων σε σίδηρο και βιταμίνη C. Πηγές βιταμίνης C αποτελούν τα φρούτα (πορτοκάλια, φράουλες) και τα λαχανικά (πιπεριές, μπρόκολο).

Συμπληρώματα διατροφής

Για την επάρκεια και διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων ερυθρών αιμοσφαιρίων στον οργανισμό και την μείωση της συμπτωματολογίας της αναιμίας μπορούμε να βοηθηθούμε από ορισμένα συμπληρώματα διατροφής.

• Σίδηρος σε δισγλυκινική μορφή, ώστε να απορροφάται πιο εύκολα από τον οργανισμό, να μην προκαλεί δυσκοιλιότητα ή στομαχικές ενοχλήσεις (φουσκώματα) και να μην απαιτείται η ταυτόχρονη λήψη βιταμίνης C για να απορροφηθεί.
  
  

• L-Λυσίνη: αμινοξύ που αυξάνει την απορρόφηση σιδήρου και βρίσκεται κυρίως στο κρέας.
  
  

• Φυλλικό οξύ (Βιταμίνη Β9) : Συντελεί στην μείωση της κόπωσης, καθώς αποτελεί μέλος του συμπλέγματος βιταμινών Β και είναι υπεύθυνο για φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία.
  
  

• Βιταμίνη C: Συντελεί στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.
  
  

• Βιταμίνη Β12: Συμβάλλει στον φυσιολογικό σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων καθώς είναι απαραίτητα για τον σχηματισμό του φολικού οξέος.
  
  

• Βιταμίνη Β6: Συμβάλλει στον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων
  
  

• Χαλκός (Cu): Συμβάλλει στην φυσιολογική μεταφορά του σιδήρου μέσα στον οργανισμό.
  
  

Συμπέρασμα

Ο σίδηρος αποδεικνύεται καθοριστικός παράγοντας στην πρόληψη και αντιμετώπιση της αναιμίας. Η ανεπάρκεια του στοιχείου υπονομεύει την οξυγόνωση των ιστών, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής. Μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε σίδηρο και, όταν κρίνεται απαραίτητο, με τη συμπλήρωση σιδήρου, μπορούμε να διατηρήσουμε τα επίπεδά του εντός των φυσιολογικών ορίων, εξασφαλίζοντας έτσι την καλή λειτουργία του οργανισμού μας.