Δυσκολεύεται το παιδί μας να επισκεφτεί την τουαλέτα; Διαμαρτύρεται για πόνο στην κοιλιά και έχουμε παρατηρήσει αλλαγές στις συνήθειες κένωσης του; Η δυσκοιλιότητα είναι μια συχνή κατάσταση που αγγίζει έως και το 30% των παιδιών ηλικίας 0-4 ετών, ενώ είναι πιθανό να εμφανιστεί ακόμα και πριν τον 6ο μήνα. Δε χρειάζεται να μας πιάνει πανικός! Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως όσο αναπτύσσεται το σώμα του θα περάσει κρίσιμες περιόδους που μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα. Στο άρθρο αυτό θα δούμε γιατί ακριβώς συμβαίνει και πως θα την αντιμετωπίσουμε.
Αίτια δυσκοιλιότητας στα παιδιά
Αρχικά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δε σημαίνει πως μόνο όταν δεν επισκέπτονται τα παιδιά την τουαλέτα έχουν δυσκοιλιότητα. Συνήθως συνοδεύεται με πόνο στην κοιλιά, δυσκολία στην αφόδευση (σκληρά κόπρανα) κάτι που μπορεί να προκαλέσει ραγάδες γύρω από τον πρωκτό αλλά και φόβο για την τουαλέτα. Ας δούμε για αρχή τους πιθανούς παράγοντες που προκαλούν τη δυσκοιλιότητα:
- Διατροφή με χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών: Η δυσκοιλιότητα στα παιδιά μπορεί να σχετίζεται άμεσα με τις διατροφικές τους συνήθειες. Η έλλειψη φυτικών ινών και υγρών, στοιχεία απαραίτητα για την υγιή λειτουργία του εντέρου, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη κινητικότητα και δυσκοιλιότητα. Πιο συγκεκριμένα, η συχνή κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών, πλούσιων σε λιπαρά, ζάχαρη και άμυλο (μπισκότα, κρουασάν, κλπ.) Φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά την κινητικότητα του εντέρου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλεται σε δυσανεξία στις πρωτεΐνες του γάλακτος. Αν η θεραπεία με συμπεριφορικές και ιατρικές μεθόδους δεν αποδώσει, ίσως κρίνεται απαραίτητη η απομάκρυνση του ύποπτου αλλεργιογόνου από τη διατροφή του παιδιού για ένα διάστημα, ώστε να αξιολογηθεί η πιθανή σχέση του με τη δυσκοιλιότητα.
- Καθυστέρηση της κένωσης: Πολλές φορές τα παιδιά καθυστερούν ή ξεχνούν να πάνε τουαλέτα όταν είναι απασχολημένα ή παίζουν. Αυτή η αναβολή μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα.
- Κακή στάση κατά την κένωση: Η λανθασμένη στάση μπορεί να δυσκολέψει την κένωση. Τα πόδια του παιδιού θα πρέπει να είναι ανυψωμένα και να στηρίζονται σε ένα σκαμνάκι, ώστε να υπάρχει η κατάλληλη πίεση στο έντερο.
- Μειωμένη κίνηση: Όταν το παιδί δεν κινείται αρκετά και περνά πολύ χρόνο στο κρεβάτι είναι πιθανό να εμφανίσει δυσκοιλιότητα. Το έντερο δε λειτουργεί σωστά και δε συσπάται.
- Αποφυγή της τουαλέτας: Ορισμένα παιδιά μπορεί να αποφεύγουν την τουαλέτα λόγω φόβου, άγχους ή άβολης εμπειρίας, ο λεγόμενος «φόβος τουαλέτας».
- Στρες: Ορισμένα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν δυσκοιλιότητα όταν είναι αγχωμένα όπως πχ κατά την έναρξη του σχολείου, τη μετακόμιση σε ένα νέο σπίτι, κ.α.
- Αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες: Ένα ταξίδι, οι διακοπές η οποιαδήποτε άλλη κατάσταση που βγάζει το παιδί από τη ρουτίνα του μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα.
- Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα (πχ θεραπεία για σίδηρο) ή αντιβιώσεις που συχνά παίρνουν τα παιδιά έχουν ως παρενέργεια τη δυσκοιλιότητα.
Συμπτώματα δυσκοιλιότητας στα παιδιά
Κάθε οργανισμός έχει διαφορετικές συνήθειες. Κάποια παιδιά επισκέπτονται την τουαλέτα 1 με 3 φορές την ημέρα ενώ άλλα 1 φορά κάθε 2 ημέρες. Και το ερώτημα είναι: Πώς θα καταλάβουμε ότι το παιδί μας εμφανίζει δυσκοιλιότητα; Ως γνωστόν, τα παιδιά δεν επικοινωνούν το πρόβλημα τους ή πολλές φορές φοβούνται να το επικοινωνήσουν. Για αυτό το λόγο, εμείς οι γονείς είναι καλό να αναγνωρίσουμε πιθανά συμπτώματα που την υποδηλώνουν.
Τα πιο σημαντικά είναι:
- Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα
- Δυσκολία και πόνος στην κοιλιά κατά την κένωση
- Κλάμα – γκρίνια
- Ναυτία ή έμετος
- Απώλεια όρεξης
- Σκληρά – σφιχτά κόπρανα ή με ασυνήθιστη μορφή
- Αίσθημα φουσκώματος και κράμπες στην κοιλιά
Αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας σε παιδιά
Και φτάνουμε στο πιο σημαντικό μέρος. Αφού κατανοήσαμε τις αιτίες και τα συμπτώματα που προκαλούν την δυσκοιλιότητα στα παιδιά ας δούμε τα βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να το βοηθήσουμε να νιώσει καλύτερα και βελτιώσει τις συνήθειες του.
Διατροφή:
- Πλούσια σε φυτικές ίνες: Αυξάνουμε την πρόσληψη φρούτων, λαχανικών (ειδικά με πράσινα φύλλα), δημητριακών ολικής αλέσεως και οσπρίων. Για την περίοδο που αντιμετωπίζει δυσκοιλιότητα το παιδί μειώνουμε όσο μπορούμε την κατανάλωση ρυζιού, λευκού ψωμιού, και φρούτων που «σφίγγουν». Προτιμούμε σύκα, δαμάσκηνα, ροδάκινα, πορτοκάλια, ακτινίδια. Εξαιρετικά ωφέλιμοι είναι επίσης και οι ξηροί καρποί τους οποίους μπορούμε να ενσωματώσουμε στο διαιτολόγιο του παιδιού μας (πχ αμύγδαλα ή καρύδια) είτε σκέτους είτε συνοδευτικά με το γιαούρτι τους ή οτιδήποτε άλλο τους αρέσει.
- Μέλι: Το μέλι είναι ένα φυσικό γλυκαντικό που έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Βοηθά στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα, λόγω της ωσμωτικής του δράσης. Μπορούμε να δώσουμε μια κουταλιά σκέτη στο παιδί, να προσθέσουμε λίγο μέλι στο γάλα του ή και σε φρυγανιά ολικής αλέσεως.
- Χαμομήλι: Το χαμομήλι έχει χαλαρωτικές ιδιότητες που μπορεί να βοηθήσουν στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Επίσης, βοηθά στην ενυδάτωση, η οποία είναι σημαντική για την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Ένα φλιτζάνι χαμομήλι (ιδανικά με μέλι) κατά τις πρωινές ώρες είναι ότι πρέπει!
- Επαρκής ενυδάτωση: Βεβαιωνόμαστε ότι το παιδί πίνει άφθονο νερό (1-1,5 λίτρο την ημέρα), ιδανικά χλιαρό. Προσοχή! Ο χυμός, το γάλα και τα αναψυκτικά δεν αντικαθιστούν το νερό!
- Περιορισμός επεξεργασμένων τροφίμων: Μειώνουμε την κατανάλωση γαλακτοκομικών, ζάχαρης και όλων των επεξεργασμένων τροφίμων (μπισκότα, πατατάκια, τσουρεκάκια, κρουασάν, κλπ.).
Συνήθειες:
- Τακτική άσκηση: Η σωματική δραστηριότητα βοηθά στην κινητικότητα του εντέρου. Ενθαρρύνουμε σε κάθε περίπτωση το παιδί μας να ασχολείται με δραστηριότητες που απαιτούν κίνηση.
- Ρουτίνα τουαλέτας: Δημιουργούμε ένα σταθερό πρόγραμμα για την τουαλέτα (π.χ. μετά τα γεύματα), ενθαρρύνοντας το παιδί να κάθεται για 5-10 λεπτά χωρίς βιασύνη.
- Χαλάρωση: Φτιάχνουμε ένα ήρεμο περιβάλλον στην τουαλέτα, αποφεύγοντας πιέσεις και τιμωρίες. Αν το παιδί μας θέλει να έχει και ένα παιχνίδι μαζί του στην τουαλέτα, το ενθαρρύνουμε. Γενικά επικοινωνούμε με το παιδί και προσπαθούμε να του εξηγήσουμε πόσο σημαντικό είναι να επισκέπτεται την τουαλέτα όταν πρέπει και πως δεν πρέπει να «κρατιέται» για οποιαδήποτε λόγο.
Προβιοτικά: Ειδικά για τα παιδιά που ακολουθούν μια φτωχή διατροφή τα προβιοτικά είναι άκρως απαραίτητα. Ας δούμε όμως τι είναι και πως λειτουργούν:
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, παρόμοιοι με τα "καλά" βακτήρια που υπάρχουν φυσικά στο έντερο. Όταν λαμβάνονται σε επαρκείς ποσότητες, μπορούν να προσφέρουν οφέλη για την υγεία, όπως:
- Βελτίωση της υγείας του εντέρου: Τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας των βακτηρίων στο έντερο, η οποία μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην πέψη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.
- Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος: Τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην πρόληψη λοιμώξεων.
- Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας: Ορισμένα στελέχη προβιοτικών έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας στα παιδιά.
Πώς μπορούν τα προβιοτικά να βοηθήσουν στη δυσκοιλιότητα:
- Αυξάνουν τον αριθμό των "καλών" βακτηρίων στο έντερο: Τα "καλά" βακτήρια παράγουν ουσίες που βοηθούν στην πέψη και στην κινητικότητα του εντέρου.
- Βοηθούν στην παραγωγή βουτυρικού οξέος: Το βουτυρικό οξύ είναι μια ουσία που τροφοδοτεί τα κύτταρα του εντέρου και βοηθά στην κινητικότητα του εντέρου.
*Heals Extra Tips: Έξτρα βοηθητικά είναι επίσης τα ζεστά μπανάκια στο παιδί μας που ακολουθούνται από ένα χαλαρό μασάζ στην κοιλίτσα του, ούτως ώστε να χαλαρώσουν οι μύες και να βελτιωθεί η κινητικότητα του εντέρου.
Συμπέρασμα
Η δυσκοιλιότητα είναι μια δύσκολη και δυσάρεστη κατάσταση που ταλαιπωρεί κατά καιρούς μικρούς και μεγάλους. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που εμφανίζεται, ειδικά στα μικρά μας θαυματάκια, δημιουργώντας και ενοχλητικά συμπτώματα που τα απορυθμίζουν. Σίγουρα δεν το θέλουμε αυτό! Με κάποιες βασικές αλλαγές στη διατροφή και τις συνήθεις μπορούμε να αλλάξουμε την κατάσταση και να το διευκολύνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο. Το σημαντικότερο είναι να είμαστε δίπλα του και να το ενθαρρύνουμε να ακολουθεί τις σωστές συνήθειες, διαβεβαιώνοντας το πως είναι κάτι παροδικό.
Σε κάθε περίπτωση, αν παρατηρήσουμε κάτι διαφορετικό που μας ανησυχήσει, αν το παιδί μας διαμαρτύρεται έντονα, αν πονάει παραπάνω από το φυσιολογικό απευθυνόμαστε απευθείας στον γιατρό μας!
