Όταν σκεφτόμαστε τη ΔΕΠΥ, στο μυαλό των περισσοτέρων από εμάς έρχεται ένα παιδί δημοτικού, συνήθως αγόρι, που δεν μπορεί να μείνει καθισμένο στη θέση του στο σχολείο, ξεχνάει να κάνει τις εργασίες του ή να φέρει τα βιβλία του και δεν προσέχει το δάσκαλο στο μάθημα. Αντικατοπτρίζει η εικόνα αυτή την πραγματικότητα; Τι είναι η ΔΕΠΥ και τι μπορούμε να κάνουμε για να τη θεραπεύσουμε ή να μειώσουμε την ένταση των συμπτωμάτων της;
Τι είναι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας;
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία ως Attention Deficit Hyperactivity Disorder - ADHD, αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή με βασικά χαρακτηριστικά τη διάσπαση προσοχής, την υπερκινητικότητα και την παρορμητικότητα. Εκτιμάται ότι η ΔΕΠΥ επηρεάζει το 8.4% των παιδιών και το 2.5% των ενηλίκων, ενώ η διάγνωσή της γίνεται στις περισσότερες περιπτώσεις μέχρι τα 12 έτη, συνήθως μεταξύ 3-7 ετών, καθώς το παιδί ξεκινά να εντάσσεται στο σχολικό πλαίσιο.
Βάσει των συμπτωμάτων που είναι περισσότερο κυρίαρχα στο άτομο, μπορούμε να εντοπίσουμε τρεις υποτύπους της ΔΕΠΥ:
- Απρόσεκτος Τύπος: αντιμετωπίζει δυσκολίες κυρίως με την εστίαση και διατήρηση της προσοχής, την οργάνωση και την επιτυχή ολοκλήρωση δραστηριοτήτων
- Υπερκινητικός/Παρορμητικός Τύπος: παρουσιάζει υπερβολική κινητικότητα, ενεργητικότητα, ομιλητικότητα και αίσθημα ανησυχίας ή/και μειωμένη ικανότητα υπολογισμού των συνεπειών κατά τη λήψη αποφάσεων.
- Συνδυασμένος Τύπος: εμφανίζει συμπτώματα και χαρακτηριστικά και από τους δύο άλλους τύπους.
Συνήθως τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ γίνονται πρώτη φορά αντιληπτά από τον εκπαιδευτικό του παιδιού, ενώ για τη διάγνωση θα πρέπει κανείς να απευθυνθεί σε παιδοψυχίατρο ή ψυχίατρο. Τα αγόρια τείνουν να λαμβάνουν διάγνωση ΔΕΠΥ πολύ πιο συχνά από ότι τα κορίτσια, σε αναλογία 3 προς 1. Αυτό, ωστόσο, οφείλεται περισσότερο στον διαφορετικό τρόπο που εκδηλώνεται η ΔΕΠΥ στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια, παρά σε μια πραγματική αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης της διαταραχής στα αγόρια. Τα αγόρια τείνουν να έχουν περισσότερα συμπτώματα που ανήκουν στον υπερκινητικό τύπο της διαταραχής, ενώ τα κορίτσια στον απρόσεκτο τύπο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα αγόρια να διαταράσσουν τη λειτουργία της τάξης και έτσι να παραπέμπονται συχνότερα από τους εκπαιδευτικούς για περαιτέρω εξετάσεις.
Θεραπεύεται η ΔΕΠΥ;
Η ΔΕΠΥ συνιστά μια χρόνια δυσκολία και πολλά παιδιά που λαμβάνουν αυτή τη διάγνωση συνεχίζουν να πληρούν τα κριτήρια για τη διαταραχή και στην ενήλικη ζωή τους. Καθώς το παιδί μεγαλώνει η εικόνα της ΔΕΠΥ αλλάζει. Έτσι ενώ ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να μην προσέχει στην τάξη και να έχει υπερβολική ενέργεια, ένας έφηβος με ΔΕΠΥ μπορεί να έχει έντονη αναβλητικότητα και έλλειψη κινήτρου και ένας ενήλικος με ΔΕΠΥ ίσως δυσκολεύεται με τη διαχείριση χρόνου και τη διατήρηση σταθερής εργασίας.
Συστήνεται η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, ωστόσο τα φάρμακα δε θεραπεύουν τη διαταραχή, παρά μόνο αντιμετωπίζουν τα συμπτώματά της. Στην Ελλάδα είναι εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ δύο είδη φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ: η μεθυλφαινιδάτη και η ατομοξετίνη. Τα φάρμακα αυτά βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων και δρουν συνεργικά με τις εκπαιδευτικές παρεμβάσεις και την ψυχοθεραπεία.
ΔΕΠΥ και συμπληρώματα διατροφής: Τι λειτουργεί και τι όχι;
Αν και η χρήση φαρμακευτικής αγωγής είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της ΔΕΠΥ, πολλοί γονείς επιλέγουν να αναβάλουν την έναρξη της φαρμακοθεραπείας μέχρι τα παιδιά τους να φτάσουν στην εφηβεία ή αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων. Αυτό οφείλεται κυρίως στις πιθανές παρενέργειες που έχουν τα φάρμακα για τη ΔΕΠΥ καθώς και στο γεγονός ότι η δράση των φαρμάκων μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αρκετές έρευνες έχουν αναδείξει βιταμίνες, μέταλλα και βότανα τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της προσοχής, της μνήμης, της διάθεσης και των γνωστικών λειτουργιών.
Ωμέγα 3 Λιπαρά Οξέα: Τα οφέλη τους για τη ΔΕΠΥ έχουν μελετηθεί ερευνητικά περισσότερο από κάθε άλλο συμπλήρωμα διατροφής. Συνήθως τα λαμβάνουμε σε μορφή μουρουνέλαιου, το οποίο αυξάνει τα επίπεδα των ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, που στα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι χαμηλά, βελτιώνοντας έτσι την εγκεφαλική λειτουργία.
Ψευδάργυρος: Αν και δεν έχει μελετηθεί τόσο ευρέως όσο τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, αρκετές έρευνες έχουν βρει πως ο ψευδάργυρος είναι ωφέλιμος για τα άτομα με ΔΕΠΥ, ειδικά αυτά που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή. Έχει βρεθεί πως η λήψη ψευδαργύρου μαζί με κάποιο ψυχοδιεγερτικό φάρμακο μειώνει την απαιτούμενη δόση του φαρμάκου έως και 40%.
Βιταμίνη D: Νεότερες μελέτες έχουν βρει πως τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D από ότι τα άλλα παιδιά, ενώ η έλλειψη βιταμίνης D είναι συχνή στον ελληνικό πληθυσμό. Επίσης, έχει βρεθεί πως η ανεπάρκεια βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της κύησης συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει το παιδί τη διαταραχή.
Σίδηρος: Αποτελεί απαραίτητο συστατικό για την σωστή εγκεφαλική λειτουργία και η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής με σίδηρο έχει βρεθεί πως μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ. Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου, πράγμα που μπορεί να εξηγεί την απορρύθμιση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλό τους. Επιλέγουμε ένα συμπλήρωμα διατροφής με χηλικό σίδηρο, ώστε να αποφύγουμε τις γαστρεντερικές παρενέργειες.
Πολυβιταμίνες: Οι πολυβιταμίνες είναι μια καλή επιλογή στην περίπτωση που λαμβάνουμε φαρμακευτική αγωγή για τη ΔΕΠΥ, καθώς μια από τις συχνότερες παρενέργειες των ψυχοδιεγερτικών είναι η μειωμένη όρεξη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μια μη ισορροπημένη διατροφή.
Μαγνήσιο: Συμβάλλει στη μείωση της υπερκινητικότητας και στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου. Οι διαταραχές ύπνου είναι συχνότερες στα παιδιά με ΔΕΠΥ, ενώ αποτελούν και κοινή παρενέργεια των ψυχοδιεγερτικών. Επιπλέον, το μαγνήσιο είναι βοηθητικό για τα παιδιά που εμφανίζουν αυξημένα συμπτώματα το βράδυ, καθώς σταματά η δράση της ημερήσιας δόσης του φαρμάκου τους (rebound effect).
Ginkgo Biloba: Το βότανο αυτό χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για τη βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών. Σε έρευνα που έγινε σε παιδιά με ΔΕΠΥ που έκαναν αγωγή με κάποιο ψυχοδιεγερτικό φάρμακο, βρέθηκε πως η προσθήκη Ginkgo Biloba βελτίωσε την προσοχή κατά 35%, αλλά δεν είχε κάποια επίδραση στην υπερκινητικότητα ή την παρορμητικότητα.
Βαλσαμόχορτο (St. John’s wort): Αν και συστήνεται συχνά, στην πραγματικότητα είναι αποτελεσματικό στις διαταραχές διάθεσης και όχι στη ΔΕΠΥ.
Η φαρμακευτική αγωγή είναι πιο αποτελεσματική και έχει πιο άμεση έναρξη δράσης από ότι τα συμπληρώματα διατροφής. Από την άλλη, τα συμπληρώματα έχουν λιγότερο συχνές και σοβαρές παρενέργειες. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τα δύο παράλληλα, είτε για να ενισχύσουμε τη δράση των φαρμάκων είτε για να μειώσουμε την ένταση ορισμένων ανεπιθύμητων ενεργειών.
Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να κάνουμε τις κατάλληλες εξετάσεις και να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρέμβασης για τη ΔΕΠΥ, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των συμπληρωμάτων διατροφής που θα επιλέξουμε για το παιδί μας.
*Heals Tip: Κατά τον έλεγχο των επιπέδων σιδήρου, ο γιατρός μας εξετάζει την αιμοσφαιρίνη και τον αιματοκρίτη μας, τα οποία όμως συνήθως είναι φυσιολογικά στα παιδιά με ΔΕΠΥ. Ζητάμε από τον γιατρό μας να ελέγξει τα επίπεδα φερριτίνης ορού, τα οποία έχει βρεθεί πως είναι σημαντικά χαμηλότερα στα παιδιά με ΔΕΠΥ.
Συμπληρώματα διατροφής και αισθητηριακές ευαισθησίες
Αρκετά παιδιά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως είναι η ΔΕΠΥ και η ΔΑΦ (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος) εμφανίζουν αισθητηριακές ευαισθησίες, δηλαδή είναι πιο ευαίσθητα σε κάποιες υφές, μυρωδιές, ήχους ή φώτα. Αν το παιδί μας έχει αισθητηριακές ευαισθησίες ίσως είναι δύσκολο για αυτό να καταναλώσει ένα συμπλήρωμα διατροφής, ειδικά το μουρουνέλαιο, το οποίο, αν και είναι το πιο ωφέλιμο συμπλήρωμα για τη ΔΕΠΥ, έχει έντονη μυρωδιά. Ας δούμε κάποια βοηθητικά tips:
- Πειραματιζόμαστε με διαφορετικές υφές. Μπορούμε να βρούμε συμπληρώματα διατροφής σε υγρή μορφή, σε κάψουλες, ταμπλέτες ή ζελεδάκια. Καθώς τα παιδιά έχουν διαφορετικές αισθητηριακές ανάγκες, μπορεί να νιώθουν άνετα με διαφορετικές μορφές του συμπληρώματος.
- Αναζηττούμε συμπληρώματα διατροφής με μικρότερο μέγεθος για τα παιδιά που δυσκολεύονται να καταπιούν.
- Υπάρχουν αρκετά συμπληρώματα διατροφής με ευχάριστες γεύσεις που καταναλώνονται πιο εύκολα από τα παιδιά.
- Επιλέγουμε συμπληρώματα σε υγρή μορφή ή κάψουλες που μπορούμε να ανοίξουμε και τα ρίχνουμε σε κάποιο φαγητό που αρέσει στο παιδί μας πχ σε χυμούς ή σε λιωμένη σοκολάτα που μπορούμε να παγώσουμε φτιάχνοντας σοκολατάκια.
Συμπέρασμα
Αν και η διάγνωση της ΔΕΠΥ μπορεί να μας αγχώσει, στην πραγματικότητα είναι μια διαχειρίσιμη διαταραχή και διαθέτουμε πολλές επιλογές για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της
Το heals προτείνει
Prev
Κέρδος: 10.17€
18.15€
Τιμή Heals:
7.98€
Next
Βιβλιογραφία
https://www.additudemag.com/webinar/adhd-natural-medicine/
https://www.additudemag.com/webinar/lifestyle-changes-to-help-kids-with-adhd/
https://www.apa.org/news/podcasts/speaking-of-psychology/children-adults-adhd
https://www.adhdhellas.org/
Bloch, M., Qawasmi, A. (2011). Omega-3 Fatty Acid Supplementation for the Treatment of Children With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Symptomatology: Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 50(10), 991-1000. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2011.06.008
Konofal, E., Lecendreux, M., Arnulf, I., & Mouren, M. C. (2004). Iron deficiency in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 158(12), 1113–1115. https://doi.org/10.1001/archpedi.158.12.1113
Wang, Y., Huang, L., Zhang, L., Qu, Y., & Mu, D. (2017). Iron Status in Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis. PloS one, 12(1), e0169145. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0169145
Konofal, E., Lecendreux, M., et.al. (2008). Effects of iron supplementation on attention deficit hyperactivity disorder in children. Pediatric Neurology, 38(1), 20-26. https://doi.org/10.1016/j.pediatrneurol.2007.08.014
Gan, J., Galer, P., Ma, D., Chen, C., & Xiong, T. (2019). The effect of vitamin d supplementation on attention-deficit/hyperactivity disorder: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology, 29(9), 670–687. https://doi.org/10.1089/cap.2019.0059
Li, H. H., Yue, X. J., Wang, C. X., Feng, J. Y., Wang, B., & Jia, F. Y. (2020). Serum levels of vitamin a and vitamin d and their association with symptoms in children with attention deficit hyperactivity disorder. Frontiers in Psychiatry, 11, 599958. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.599958
Granero, R., Pardo-Garrido, A., Carpio-Toro, I. L., Ramírez-Coronel, A. A., Martínez-Suárez, P. C., & Reivan-Ortiz, G. G. (2021). The role of iron and zinc in the treatment of ADHD among children and adolescents: A systematic review of randomized clinical trials. Nutrients, 13(11), 4059. https://doi.org/10.3390/nu13114059
