Το καλάθι σας είναι άδειο
Συντακτική ομάδα του heals, 20-10-2023
Όλοι οι συγγραφείς
Οστεοπόρωση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη “Σιωπηλή Νόσο”
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει ανακηρύξει την 20η Οκτωβρίου κάθε έτους σαν Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης. Πρόκειται για μια σοβαρή πάθηση που χαρακτηρίζεται από τη μείωση της οστικής πυκνότητας και την αύξηση της ευθραυστότητας των οστών. Το μεγάλο ζήτημα γύρω από αυτή είναι αυτό που της έχει δώσει και τον τίτλο της «σιωπηλής νόσου»: είναι ασυμπτωματική και, τις περισσότερες φορές, εντοπίζεται μετά από κάποιο κάταγμα, όταν δηλαδή είναι πια σε προχωρημένο στάδιο. Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε λοιπόν για τη “Σιωπηλή Νόσο” βρίσκονται σε αυτό το άρθρο. Ας τα δούμε αναλυτικά.
Πίνακας Περιεχομένων
Τι είναι η οστεοπόρωση;
Τα οστά μας είναι ζωντανά όργανα που βρίσκονται σε συνεχή ανανέωση. Οι οστεοβλάστες, τα κύτταρα που δημιουργούν νέο οστό, εργάζονται για να αντικαταστήσουν τα παλιά, κατεστραμμένα οστά. Οι οστεοκλάστες, τα κύτταρα που διασπούν το οστό, βοηθούν στην απομάκρυνση του παλιού οστού και στη δημιουργία χώρου για νέο. Στην οστεοπόρωση, η ισορροπία μεταξύ της οστικής δημιουργίας και της οστικής διάσπασης διαταράσσεται. Οι οστεοβλάστες δεν είναι σε θέση να δημιουργήσουν αρκετό νέο οστό για να αντικαταστήσουν το οστό που διασπάται από τους οστεοκλάστες. Αυτό οδηγεί σε μείωση της οστικής πυκνότητας, η οποία καθιστά τα οστά πιο εύθραυστα και επιρρεπή σε κατάγματα.
Ποιοι κινδυνεύουν από οστεοπόρωση;
Όλοι οι άνθρωποι διατρέχουν κίνδυνο οστεοπόρωσης, αλλά ορισμένες ομάδες πληθυσμού είναι πιο ευάλωτες. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν οστεοπόρωση από τους άνδρες, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση. Άλλοι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση περιλαμβάνουν:
- Ηλικία
- Οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης
- Καθιστική ζωή
- Κάπνισμα
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Διατροφικές ελλείψεις, όπως έλλειψη ασβεστίου και βιταμίνης D
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, συνήθως δεν εμφανίζονται στα αρχικά στάδια της νόσου. Όταν τα οστά αρχίσουν να εξασθενούν σημαντικά, μπορεί να εμφανιστούν τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Πόνος στην πλάτη: Ο πόνος στην πλάτη είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα της οστεοπόρωσης. Μπορεί να προκληθεί από κάταγμα σε σπόνδυλο, το οποίο μπορεί να προκαλέσει κύρτωση της σπονδυλικής στήλης.
- Απώλεια ύψους: Η οστεοπόρωση μπορεί να προκαλέσει απώλεια ύψους, καθώς οι σπόνδυλοι γίνονται πιο λεπτοί και εύθραυστοι.
- Κύφωση/Καμπούριασμα: Η κύρτωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να προκαλέσει καμπούριασμα.
- Κατάγματα χαμηλής βίας: Τα κατάγματα χαμηλής βίας μπορεί να συμβούν ακόμα και από μικρές πτώσεις ή τραυματισμούς. Τα πιο κοινά κατάγματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση είναι τα κατάγματα ισχίου, καρπού και σπονδύλων.
Αίτια εμφάνισης οστεοπόρωσης
Τα ακριβή αίτια της “σιωπηλής νόσου” δεν είναι πλήρως κατανοητά, αλλά πιστεύεται ότι οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων:
- Φυσική φθορά: Καθώς τα άτομα γερνούν, τα οστά τους αρχίζουν να αποσυντίθενται πιο γρήγορα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οστικής μάζας και δομής.
- Ορμονικές αλλαγές: Η εμμηνόπαυση στις γυναίκες είναι μια σημαντική αιτία οστεοπόρωσης. Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, τα επίπεδα των οιστρογόνων, μιας ορμόνης που βοηθά στην προστασία των οστών, μειώνονται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη απώλεια οστικής μάζας.
- Κληρονομικότητα: Η οστεοπόρωση έχει μια ισχυρή γενετική σύνδεση. Οι άνθρωποι που έχουν γονείς ή αδέλφια με οστεοπόρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν την πάθηση.
- Διατροφικοί παράγοντες: Η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D είναι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και τη διατήρηση ισχυρών οστών, ενώ η βιταμίνη D βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο.
- Φαρμακευτική αγωγή: Ορισμένα φάρμακα, όπως η κορτιζόνη, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
- Άλλες ιατρικές καταστάσεις: Ορισμένες ιατρικές καταστάσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, μπορούν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
Οι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: μεταβλητοί και μη μεταβλητοί. Οι μη μεταβλητοί είναι αυτοί που δεν μπορούν να αλλάξουν, όπως η ηλικία, το φύλο και η κληρονομικότητα. Οι μεταβλητοί αντίστοιχα αυτοί που επιδέχονται αλλαγές, όπως η διατροφή, η άσκηση και η χρήση ορισμένων φαρμάκων.
Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Η οστεοπόρωση διαγιγνώσκεται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας (BMD), η οποία υπολογίζει την ποσότητα ασβεστίου και άλλων στοιχείων στα οστά. Η BMD μετράται συνήθως με μια εξέταση που ονομάζεται διπλή ενεργειακή απορρόφηση (DXA), η οποία χρησιμοποιεί ακτινοβολία χαμηλής δόσης για να δημιουργήσει μια εικόνα της οστικής πυκνότητας σε διάφορα σημεία του σώματος, όπως η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ) και το ισχίο. Η οστεοπόρωση θεωρείται ότι υπάρχει όταν η BMD είναι χαμηλότερη από το κανονικό για την ηλικία, το φύλο και τη φυλή του ατόμου. Η διάγνωση της βασίζεται σε έναν τύπο μέτρησης που ονομάζεται T score. Ένα T score κάτω από -2,5 υποδηλώνει οστεοπόρωση, ενώ ένα T score μεταξύ -1,0 και -2,5 υποδηλώνει οστεοπενία, μια κατάσταση που αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.
* Προσοχή! Δεν πρέπει να συγχέουμε την οστεοπόρωση με την οστεοαρθρίτιδα διότι πρόκειται για δύο διαφορετικής ασθένειες που χρήζουν και διαφορετικής αντιμετώπισης.
Μέτρα πρόληψης για την οστεοπόρωση
Η πρόληψη της οστεοπόρωσης είναι σημαντική για όλους, αλλά είναι ιδιαίτερα σημαντική για άτομα με παράγοντες κινδύνου. Οι στρατηγικές πρόληψης περιλαμβάνουν:
- Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D: Η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων ασβεστίου και βιταμίνης D είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών. Οι καλύτερες πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και οι ξηροί καρποί. Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης D είναι τα λιπαρά ψάρια, τα δημητριακά ενισχυμένα με βιταμίνη D και η έκθεση στον ήλιο.
- Φυσική δραστηριότητα: Σύμφωνα με έρευνα του Συλλόγου Σκελετικής Υγείας «Πεταλούδα» το 66% των Ελλήνων δεν ασκείται ποτέ. Η άσκηση βοηθά στην ενίσχυση των οστών και στη μείωση του κινδύνου κατάγματος. Οι ενήλικες πρέπει να στοχεύουν σε τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την πλειονότητα των ημερών της εβδομάδας.
- Συμπλήρωμα ασβεστίου και βιταμίνης D: Οι άνθρωποι που δε λαμβάνουν αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D από τη διατροφή τους μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνουν συμπληρώματα.
- Αποχή από το κάπνισμα: Το κάπνισμα μειώνει την απορρόφηση του ασβεστίου και αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος.
- Ελεγχόμενη χρήση ορισμένων φαρμάκων: Ορισμένα φάρμακα, όπως η κορτιζόνη, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να μιλήσουν με το γιατρό τους σχετικά με τον τρόπο μείωσης του κινδύνου οστεοπόρωσης.
Αντιμετωπίζεται η “σιωπηλή νόσος”;
Η θεραπεία της οστεοπόρωσης επικεντρώνεται στην αύξηση της οστικής πυκνότητας και στη μείωση του κινδύνου καταγμάτων. Οι συνήθεις θεραπείες για την οστεοπόρωση περιλαμβάνουν:
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως άσκηση, διακοπή του καπνίσματος, μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ, διατήρηση υγιούς βάρους.
- Συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D: Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και τη διατήρηση ισχυρών οστών, ενώ η βιταμίνη D βοηθά το σώμα στην απορρόφηση. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι επτά στις δέκα γυναίκες νεαρής ηλικίας δεν προσλαμβάνουν το ασβέστιο που χρειάζονται.
- Φαρμακευτική αγωγή: Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Τα πιο κοινά φάρμακα είναι τα διφωσφονικά, τα οποία μειώνουν την απώλεια οστικής μάζας και αυξάνουν την οστική μάζα. Η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει να δίνεται πάντα και μόνο από τον θεράποντα ιατρό, καθώς είναι εξατομικευμένη.
Συμπέρασμα
Η οστεοπόρωση είναι μια "σιωπηλή νόσος" που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η καλύτερη θεραπεία βασίζεται στην πρόληψη. Με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής και με τη συμβουλή του γιατρού σας, μπορείτε να προστατεύσετε τα οστά σας και να ζήσετε μια καλύτερη ζωή.
Το heals προτείνει:
